Trái phiếu là gì? Các quy định pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh trái phiếu được quy định như thế nào? Hãy xem bài viết này nhé!
Trái phiếu là gì?
Trái phiếu là chứng khoán xác nhận nghĩa vụ nợ của một doanh nghiệp hoặc chính phủ đối với người nắm giữ. Trái phiếu không có bảo đảm có tính chất ngược lại nên mức độ rủi ro cao hơn.
Chứng khoán là thuật ngữ dùng khi nói về các sản phẩm tài chính xác nhận quyền sở hữu hợp pháp đối với tài sản hoặc vốn của công ty hoặc tổ chức phát hành. Khái niệm chứng khoán bao gồm cổ phiếu, trái phiếu và chứng chỉ cổ phiếu, chứng quyền, v.v.
Trong số các loại chứng khoán, trái phiếu là sự xác nhận nghĩa vụ nợ của người phát hành (một doanh nghiệp hoặc chính phủ) đối với trái chủ (người cho vay) trong một khoảng thời gian xác định.
Tổ chức phát hành trái phiếu phải trả lãi cho trái chủ và hoàn trả khoản vay khi trái phiếu đáo hạn.
Thu nhập từ trái phiếu được gọi là tiền lãi – đây là khoản lãi được trả thường xuyên cho người nắm giữ và không phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của tổ chức phát hành.
Trái phiếu là chứng khoán nợ nên khi công ty giải thể hoặc phá sản, trái chủ được ưu tiên thanh toán hơn so với cổ đông. Khác với cổ đông, trái chủ (trái chủ) không có quyền tham gia vào hoạt động của công ty.
Có nhiều loại trái phiếu khác nhau được phân loại theo tổ chức phát hành (trái phiếu doanh nghiệp, trái phiếu chính phủ), lợi suất (lãi suất cố định, lãi suất thả nổi, lãi suất 0 đồng), mức bảo đảm thanh toán, hình thức và tính chất của trái phiếu…
Sắp xếp theo nhà xuất bản:
trái phiếu chính phủ do Bộ Tài chính phát hành để huy động vốn cho ngân sách nhà nước hoặc chương trình, dự án trong khuôn khổ đầu tư của Nhà nước. Trái phiếu chính phủ thường có lãi suất thấp nhưng ít rủi ro nhất so với các loại chứng khoán khác.
Trái phiếu chính quyền địa phương do UBND tỉnh, thành phố phát hành có thời hạn từ 01 năm trở lên nhằm mục đích huy động vốn cho các dự án, công trình đầu tư tại địa phương. Thanh toán trái phiếu thường là một nguồn thu trong ngân sách địa phương.
trái phiếu doanh nghiệp do doanh nghiệp (kể cả ngân hàng) phát hành để đáp ứng nhu cầu vốn theo nguyên tắc tự vay, tự trả và tự chịu trách nhiệm về khả năng trả nợ.
Phân loại theo bản chất của trái phiếu:
trái phiếu chuyển đổi (có nghĩa là chỉ nơi tổ chức phát hành là một doanh nghiệp) là một loại có thể được chuyển đổi thành cổ phiếu tại một thời điểm nào đó trong tương lai. Trái phiếu chuyển đổi thường có lãi suất thấp, nhưng thu hút các nhà đầu tư vì tỷ giá hối đoái hấp dẫn.
Trái phiếu không chuyển đổi bản chất trái ngược nhau.
Phân loại theo lợi tức trái phiếu:
trái phiếu lãi suất cố định là loại trái phiếu có lãi suất cố định (%) và các khoản thanh toán lãi trong suốt thời hạn của trái phiếu theo hợp đồng mua bán trái phiếu.
Trái phiếu lãi suất thả nổi Một trái phiếu có lợi suất xác định trước cộng với lợi suất thay đổi dựa trên lãi suất tham chiếu. Các doanh nghiệp trong nước thường chọn lãi suất chuẩn là lãi suất bình quân kỳ hạn 12 tháng của 4 ngân hàng quốc doanh gồm Vietcombank, Vietinbank, BIDV và Agribank.
Trái phiếu không lãi suất Trái phiếu là loại trái phiếu mà người sở hữu trái phiếu không nhận được tiền lãi nhưng được mua với giá thấp hơn mệnh giá và được thanh toán bằng mệnh giá khi trái phiếu đáo hạn.
Phân loại theo phương thức đảm bảo:
trái phiếu bảo đảm là loại trái phiếu mà người phát hành dùng các tài sản như bất động sản, máy móc thiết bị, cổ phiếu để bảo đảm cho việc phát hành. Thông thường, tài sản thế chấp có giá trị thị trường lớn hơn mệnh giá của trái phiếu phát hành. Trong trường hợp tổ chức phát hành mất khả năng thanh toán, trái chủ có quyền bán tài sản thế chấp để thu hồi số tiền còn nợ.
Điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng là gì?
Điều kiện chào bán trái phiếu ra công chúng bao gồm:
– Doanh nghiệp có vốn điều lệ đã góp tại thời điểm đăng ký chào bán từ 30 tỷ đồng Việt Nam trở lên tính theo giá trị ghi trên sổ kế toán;
– Hoạt động kinh doanh của năm liền trước năm đăng ký chào bán phải có lãi, đồng thời không có lỗ lũy kế tính đến năm đăng ký chào bán; không nợ quá 01 năm;
– Có phương án phát hành, phương án sử dụng và thanh toán vốn nhận được từ đợt chào bán đã được Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị hoặc Hội đồng thành viên hoặc Chủ sở hữu công ty thông qua;
– Cam kết thực hiện nghĩa vụ của tổ chức phát hành đối với nhà đầu tư về điều kiện phát hành, thanh toán, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư và các điều kiện khác;
– Có công ty chứng khoán tư vấn hồ sơ đăng ký chào bán trái phiếu ra công chúng, trừ trường hợp tổ chức phát hành là công ty chứng khoán;
– Người phát hành chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đã bị kết án về một trong các tội về tội vi phạm trật tự quản lý kinh doanh nhưng chưa có tiền án, tiền sự;
Tổ chức phát hành hoặc trái phiếu đăng ký bán phải được xếp hạng tín nhiệm bởi tổ chức xếp hạng tín nhiệm đã được Bộ Tài chính cấp Giấy chứng nhận đủ điều kiện kinh doanh trong các trường hợp sau:
Tổng giá trị trái phiếu mệnh giá huy động 12 tháng trên 500 tỷ đồng và trên 50% vốn chủ sở hữu căn cứ vào báo cáo tài chính gần nhất tại các báo cáo sau: báo cáo tài chính năm báo cáo tài chính đã được kiểm toán gần nhất hoặc báo cáo soát xét gần nhất báo cáo tài chính 6 tháng (trường hợp tổ chức phát hành là đối tượng của báo cáo tài chính 6 tháng đã được kiểm toán) của tổ chức kiểm toán được chấp thuận; hoặc
Tổng số dư trái phiếu mệnh giá tính đến thời điểm đăng ký chào bán lớn hơn 100% vốn chủ sở hữu căn cứ trên báo cáo tài chính năm gần nhất trong các báo cáo sau: Báo cáo tài chính năm gần nhất đã kiểm toán báo cáo tài chính bán niên hoặc báo cáo tài chính (trường hợp tổ chức phát hành thuộc đối tượng phải kiểm toán báo cáo tài chính 6 tháng) của tổ chức kiểm toán được chấp thuận. Tổ chức phát hành phải mở tài khoản phong tỏa để nhận tiền mua trái phiếu từ đợt chào bán;
– Tổ chức phát hành có cam kết và phải niêm yết trái phiếu trên hệ thống giao dịch chứng khoán sau khi đợt chào bán kết thúc.
(Khoản 3 Điều 15 Luật Chứng khoán 2019, Điều 19 Nghị định 155/2020/NĐ-CP)
