Giao thông công cộng là gì? Nêu vị trí, vai trò của hệ thống giao thông đô thị đối với sự hình thành và phát triển giao thông? Hãy xem bài viết sau nhé!
Chúng ta có thắc mắc tại sao các thành phố phát triển thường tập trung ở các tuyến đường chính, bởi hệ thống giao thông đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển một thành phố với hệ thống giao thông chất lượng sẽ giúp cho việc di chuyển, vận chuyển hàng hóa và hành khách nhanh chóng, hiệu quả, thuận tiện. phục vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội.
1. Phương tiện công cộng là gì?
1.1. Sự hình thành và phát triển:
Giao thông đô thị được hình thành và phát triển theo 4 giai đoạn:
Thời kỳ thứ nhất (giữa thế kỷ XIX trở về trước): Trong giai đoạn này, phong trào phát triển chậm và liên tục. Hệ thống đường giao thông còn đơn sơ, phương tiện vận tải thô sơ chủ yếu dựa vào sức kéo và guồng của gia súc. Vào cuối thời kỳ này, một tuyến đường sắt đã được xây dựng, nhưng chủ yếu vẫn sử dụng sức ngựa để kéo.
Thời kỳ thứ hai (từ thế kỷ XIX đến cuối thế kỷ XIX): Ở giai đoạn này, giao thông đô thị đã áp dụng những thành tựu của máy hơi nước. Hệ thống giao thông đường sắt cơ giới ra đời. Thành tựu này góp phần thúc đẩy các đô thị phát triển mạnh mẽ, nhiều đô thị có dân số dưới 1.000 dân vọt lên hơn 2 triệu dân. Chiều rộng đô thị từ 2 – 3 km đã phát triển lên 10 – 12 km.
Thời kỳ thứ ba (từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX): Giai đoạn này hệ thống giao thông đường bộ sử dụng năng lượng điện và hệ thống tàu điện ra đời với bánh sắt thay cho động cơ hơi nước. Loại phương tiện này tiết kiệm nhiên liệu, đảm bảo vệ sinh môi trường và giá thành rẻ. Vào cuối thời kỳ này, ô tô bắt đầu xuất hiện.
Giai đoạn thứ tư (từ đầu thế kỷ 20 đến nay): Thời kỳ này, hệ thống đường ô tô bắt đầu phát triển nhanh do tính cơ động, nhanh nhẹn nên giao thông ô tô đóng vai trò chính trong hệ thống giao thông đô thị. Tàu điện ngầm lần đầu tiên xuất hiện ở London vào những năm 1930.
1.2. Khái niệm giao thông đô thị:
Đô thị là nơi tập trung đông dân cư với trên 6.000 người và hoạt động chủ yếu trong khu vực kinh tế phi nông nghiệp, có đủ điều kiện về cơ sở hạ tầng dịch vụ, là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, du lịch, dịch vụ của cả nước hoặc lãnh thổ, bao gồm thành phố, thành phố trực thuộc trung ương và thành phố (thành phố trực thuộc tỉnh và thành phố trực thuộc trung ương).
Giao thông được hiểu là mạng lưới đường bộ, đường sắt, đường biển và đường hàng không nhằm phục vụ nhu cầu đi lại của con người thông qua các phương tiện giao thông như ô tô, xe máy, xe đạp, v.v. Mạng lưới giao thông chất lượng sẽ là yếu tố quan trọng trong sự phát triển của các khu vực xung quanh
Từ đây ta có thể hiểu giao thông đô thị là giao thông đô thị bao gồm hệ thống đường giao thông và các phương tiện vận chuyển hàng hóa, hành khách. Nó có chức năng đảm bảo vận chuyển nguyên vật liệu, cũng như đầu ra của các công ty, xí nghiệp từ nơi sản xuất đến nơi tiêu thụ. Đồng thời vận chuyển hành khách đi lại hàng ngày đi công tác hoặc đến các điểm cần thiết trong thành phố hoặc ngược lại.
1.3. Vị trí, vai trò của giao thông đô thị:
Theo các nghiên cứu và đánh giá, giao thông đô thị gần như là yếu tố quyết định đến sự hình thành và phát triển của đô thị. Khi giao thông đường bộ chưa phát triển, đường thủy đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển đô thị. Hầu hết các thành phố cổ đều nằm ở những vị trí thuận lợi với hệ thống giao thông đường thủy.
Ngày nay, nhờ kết quả của sự phát triển khoa học kỹ thuật, sự phát triển của công nghiệp, các phương tiện giao thông, đặc biệt là giao thông đường bộ cũng phát triển nhanh cả về số lượng và chất lượng, kéo theo sự hình thành và phát triển của các khu đô thị mới; đặc biệt là trên các trục đường chính. Có thể nói, ngày nay sự hình thành và phát triển của các lãnh thổ đô thị không thể tách rời sự phát triển của hệ thống giao thông đường bộ
Mạng lưới giao thông đô thị dẫn đến sự kết nối tất cả các khu vực có chức năng khác nhau của thành phố trong một khối duy nhất. Thực tế chứng minh, nếu không có hệ thống giao thông đô thị tốt thì một thành phố rất khó phát triển nhanh về kinh tế, văn hóa, xã hội.
2. Hệ thống giao thông đô thị:
2.1. Hệ thống giao thông công cộng là gì?
Theo khái niệm về đô thị nêu trên, một khu vực địa lý để trở thành đô thị cần có những điều kiện nhất định, trong đó có chất lượng cơ sở hạ tầng. Đặc biệt là hệ thống giao thông đô thị sẽ là yếu tố quan trọng trong việc hình thành và phát triển đô thị hiện đại ngày nay.
Giao thông đô thị là một bộ phận của hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị. Hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị là tập hợp hệ thống các công trình kỹ thuật được tổ chức theo quy hoạch phân bố cấu trúc đô thị phục vụ trực tiếp nhu cầu phát triển kinh tế và đời sống đô thị. Giao thông thành phố là một bộ phận của hệ thống kỹ thuật thành phố ngoài các hệ thống khác như: Hệ thống cấp nước; hệ thông thoat nươc; hệ thống thu gom, xử lý rác thải và bảo vệ môi trường đô thị; hệ thống điện, hệ thống thông tin liên lạc. Các hệ thống này được tạo ra và tổ chức để cung cấp các dịch vụ cho thành phố, góp phần vào hoạt động của thành phố. Các hệ thống đảm bảo đồng bộ, đảm bảo vận hành và quản lý hệ thống hiệu quả.
Vậy tóm lại hệ thống giao thông công cộng là gì? Hệ thống giao thông đô thị là hệ thống quan trọng nhất trong các loại hình hạ tầng kỹ thuật đô thị, nó đáp ứng nhu cầu vận chuyển hành khách, hàng hóa từ địa điểm này đến địa điểm khác trong đô thị hoặc vận chuyển hành khách, hàng hóa từ đô thị này sang đô thị khác. Hệ thống giao thông có vai trò quan trọng trong việc hình thành khung cấu trúc đô thị và là điểm quy chiếu cho các hệ thống hạ tầng kỹ thuật khác.
Hệ thống giao thông đô thị bao gồm hai phần chính:
Mạng lưới giao thông: Bao gồm mạng lưới đường giao thông trong đô thị, sông rạch đường thủy, hệ thống nhà ga, bến cảng, v.v. hệ thống bãi đỗ xe, bãi hàng hóa, bến xe.
Lưu lượng tìm kiếm: Đối tượng chính là hành khách hoặc hàng hóa được vận chuyển bằng xe.
2.2. Phân loại hệ thống giao thông đô thị:
Có nhiều cách phân loại khác nhau về hệ thống giao thông đô thị, tùy thuộc vào nhận thức của người nghiên cứu. Ta có thể chia làm 2 nhóm: lưu lượng bên ngoài và lưu lượng bên trong.
Lưu lượng truy cập ra nước ngoài: Dù là giao thông giữa các thành phố với các quận, huyện và các địa phương, là sự liên kết giao thông giữa thành phố với ngoài thành phố, giữa các thành phố với nhau hoặc giữa thành phố với các vùng khác của đất nước.
Tùy theo địa hình, địa lý của đô thị cũng như quy mô, có thể áp dụng các loại hình giao thông đô thị sau:
– Giao thông đường bộ: là hệ thống đường bộ được xây dựng trên mặt đất, bao gồm đường bộ, cầu đường bộ, hầm đường bộ, phà đường bộ. Đây là loại đường được sử dụng phổ biến nhất về tính cơ động, có thể đi từ nhà này sang nhà khác, không cần phải đi qua tắc nghẽn, thiết bị vận chuyển đơn giản, dễ thích ứng với mọi tình huống, khoảng cách vận chuyển ngắn và có xu hướng ngày càng tăng do sự phát triển của phương tiện giao thông và mạng lưới đường bộ cả về chất lượng và số lượng. Các phương tiện giao thông phổ biến như xe buýt, xe điện, ô tô, xe máy, xe đạp, v.v.
– Giao thông đường sắt: Nó bao gồm các đường ray với hai thanh thép song song được cố định xuống đất, được sử dụng rộng rãi vì khả năng chịu lực lớn, vận chuyển đường dài, an toàn tốc độ cao, ít bị ảnh hưởng bởi thời tiết và khí hậu. Tuy nhiên, vốn đầu tư ban đầu lớn, chiếm diện tích lớn và dễ gây cản trở đến chức năng của khu đô thị. Các phương tiện giao thông phổ biến như: tàu điện, tàu hàng không, tàu điện ngầm, v.v.
– Đường thủy: là một hình thức vận tải đường thủy. Khả năng chuyên chở số lượng hành khách lớn, khối lượng hàng hóa cồng kềnh lớn, hành trình dài, đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng không lớn; tuy nhiên còn phụ thuộc nhiều vào điều kiện tự nhiên, khí hậu, tốc độ di chuyển chậm. Các phương tiện di chuyển phổ biến như: ghe, xuồng, xuồng ba lá,…
– Giao thông hàng không: Là một loại hình vận chuyển trên bầu trời ngày nay nó đã trở thành một phương tiện giao thông quan trọng với ưu điểm chuyên chở được lượng hành khách và hàng hóa lớn, cồng kềnh; Vận tải hàng không có tốc độ cao, phạm vi hoạt động rộng, thích hợp vận chuyển đường dài hoặc có thể vận chuyển đến những nơi mà các hình thức vận tải khác khó khăn. Phương tiện di chuyển phổ biến như máy bay.
Giao thông nội bộ: Cung cấp lưu thông giữa các khu vực trong thành phố và thường gọi là giao thông đô thị. Vận tải nội địa bao gồm vận chuyển hàng hóa và hành khách với các nhiệm vụ cụ thể sau:
– Vận chuyển nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, vận chuyển hàng hóa phục vụ đời sống nhân dân trong vùng.
– Vận tải hành khách phục vụ nhu cầu của người lao động từ nhà đến nơi làm việc; học sinh, sinh viên trong trường học; phục vụ nhu cầu đi lại của khách tham quan, du lịch và các nhu cầu du lịch khác.
Tuy nhiên, trong giao thông nội địa, vận chuyển hành khách vẫn là quan trọng nhất. Một số phương tiện giao thông nội địa như xe buýt, tàu điện ngầm, tàu thủy, máy bay thương mại loại nhỏ, v.v.
Vì vậy, trong bài viết này chúng tôi đã cung cấp cho bạn đọc những nội dung cơ bản về giao thông thành phố cũng như các hệ thống giao thông thành phố hiện nay, chúng tôi hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích cho bạn khi tìm hiểu vấn đề này.
